Kijana Gerard Mwambungu mkazi wa Manzese jijini Dar es Salaam,
Ugonjwa wa saratani unazidi kushika kasi kila kukicha hapa
nchini. Pia umegharimu maisha ya watu wengi kutokana na huo ugonjwa bado
haujapatiwa tiba madhubuti.
Mbali na kugharimu maisha ya watu wengi, ugonjwa
huu umekuwa tishio kutokana na gharama kubwa za matibabu zinazowagharimu
wagonjwa.
Kwa mujibu wa takwimu zilizotolewa Februari wakati
wa maadhimisho ya Siku ya Saratani Dunia, takwimu zinaonyesha kuwa
Tanzania ni miongoni mwa nchi zilizo Kusini mwa Jangwa la Sahara, zenye
ongezeko kubwa la wagonjwa wa saratani.
Takwimu hizo zinaeleza kuwa kila mwaka wagonjwa
wapya 21,180 hugundulika. Aidha zaidi ya watu 16,000 hufariki dunia kila
mwaka kutokana na ugonjwa huo. Kati ya wagonjwa 40,000 wanaokwenda
kutibiwa kwenye hospitali maalumu, asilimia 80 ya wagonjwa hao
wanafariki dunia kutokana na maradhi ya saratani.
Licha ya ugonjwa huo kugharimu maisha ya watu
wengi, baadhi ya wagonjwa wanaogundulika mapema, wataalamu wa afya
huwashauri wafayiwe upasuaji kwa lengo la kuondoa sehemu iliyoathirika
na kuzuia usienee sehemu zingine za mwili na kuleta madhara zaidi.
Hali hiyo imemkuta kijana Gerard Mwambungu mkazi
wa Manzese jijini Dar es Salaam, ambaye ameamua kupiga magoti mbele ya
Watanzania akiwaomba msaada wa fedha ili aweze kupata matibabu na
kunusuru maisha yake.
Mwambungu ambaye hakuwahi kutegemea kama siku moja
angekumbwa na maradhi hayo, sasa nusura ya maisha yake iko mikononi kwa
Watanzania.
Kijana huyo amekuwa akisumbuliwa na saratani ya
ngozi kwa muda wa takriban miezi saba. Licha ya kwamba baada ya kuanza
kuumwa hakufahamu kuwa ingefika hatua ya kufanyiwa upasuaji.
Mwambungu aliyekuwa mfanyabiashara wa viatu katika
eneo la Kituo Kikuu cha Mabasi ya Mikoani cha Ubungo, baada ya
kufanyiwa vipimo na wataalamu wa afya katika Hospitali ya Taifa ya
Muhimbili na kugundulika na ugonjwa huo kwenye mguu wake wa kulia sasa
anatakiwa kufanyiwa upasuaji.
Chimbuko la ugonjwa huo
Mwambungu anasema siku moja jioni baada ya
mizunguko yake ya kutafuta riziki alikuwa amejipumzisha sebuleni kwake.
Akiwa hana hili wala lile, akajisikia muwasho sehemu ya mguuni. Anasema
kwanza aliinama na kuangalia ule muwasho kama ni mkwaruzo alioupata
akiwa kwenye mizunguko ya siku ile au la.
Hata hivyo Mwambungu anasema haukuwa mkwaruzo kama
alivyodhania bali kilikuwa ni kipele, kitu ambacho hakikumtia hofu,
kwani haikuwa mara ya kwanza kutokewa na kipele mwilini mwake, basi
akajikuna usiku ukapita
Kesho yake anasema aliamka mapema kama ilivyo kawaida yake
kwenda kwenye biashara ya kuuza viatu kama ilivyokawaida. Lakini siku
hiyo kile kipele kilimnyima raha kabisa. “Nilivyoanza kukikuna ule usiku
ilikuwa kama nimekichokoza…Siku iliyofuatia kilikuwa kinawasha sana,
ilikuwa kero kwangu,” anasema Mwambungu na kuongeza kuwa hali hiyo
iliendelea kwa muda wa siku kadhaa na kadiri kilivyoendelea kukikuna
kilizidi kukua.
“Mimi nilikuwa nashaangaa siku zilivyozidi
kusonga, muwasho ukawa unazidi kuongezeka kwenye kipele halafu kikawa
kinaendelea kuwa kikubwa mithili ya jibu,” anasema kijana huyo na
kuongeza kuwa hali ilivyobadilika ilimsababishia maumivu makali kwenye
mguu.
Kutokana maumivu hayo kwenye mguu anasema wakati
mwingine alilazimika kushinda nyumbani tu bila kufanya kazi yoyote
kutokana. Baada ya mwezi kupita alivyoona hali inazidi kuwa mbaya bila
ya unafuu anasema aliona ni vyema akitumia dawa za maumivu angalau aweze
kuendelea na shughuli zake za kujiingizia kipato.
“Panadol na diclopar zilikuwa kama sehemu ya
chakula changu…Nilikuwa bora nisile chakula lakini ni hakikishe nina
pesa kwa ajili ya hivyo vidonge kwa ajili ya kutuliza maumivu makali
niliyokuwa nanyasikia kwenye mguu.” Anasema na kuongeza kuwa dawa hizo
hazikuwa na msaada sana.”Wakati huo na kipele, kimekuwa jipu, jipu
likazaa kidonda.”
“Haikuwa kama jipu tena…Kilizidi kukuwa kidonda
kikubwa kikawa kinasambaa kwenye sehemu ya goti kwenda juu,” anasema
Mwamungu huku akionyesha jinsi kipele kilivyokuwa siyo kipele tena bali
kidonda kikubwa. Mbali na kuwa hivyo sehemu ya goti hadi kuelekea
katikati ya paja kumepata uvimbe uliosababisha mishipa ya goti kutuna
ambayo pia inamsababishia maumivu makali. Kijana huyo ambaye hivi sasa
anaishi kwa kutegemea msaada wa chakula kutoka kwa wasamaria wema,
anasema alipoona kuwa hali inazidi kuwa mbaya licha ya kutumia dawa za
maumivu aliamua kwenda hospitali kuonana na wataalamu wa afya kwa ajili
ya matibabu zaidi.
Anasema Desemba 2013 alikwenda Hospitali ya Amana
kwa ajili ya matibabu zaidi ikiwa ndiyo hospitali ya kwanza kuhudhuria
kwa ajili kuonana na wataalamu wa afya.
“Nilivyofika hospitalini nilimwelezea daktari
jinsi kidonda kilivyoanza hadi kufikia hapo…Baada kuchukua maelezo yote
akaniandikia dawa na sindano,” anasema Mwambungu. Anasema kuwa daktari
alimpa maelezo kuwa dawa hizo atatuma kwa wiki moja kwa ajili ya
kutuliza maumivu na sindano itasaidia kukausha kidonda.
“Nilipomaliza dozi nilirejea hospitalini hapo
lakini hali bado ilikuwa siyo yakuridhisha…Maumivu yaliendelea na
kidonda kikazidi kuwa kikubwa,” anasema.
Kutokana na hali ile daktari wake alimshauri aende katika Hospitali ya Taifa ya Muhimbili kwa matibabu na uchunguzi zaidi.
Anasema kuwa licha ya kuwa alitamani sana kuendelea na matibabu haraka hakuweza kwenda Muhimbili kwa wakati uleule.
“Kwa kipindi chote kile nilichokuwa sifanyi
chochote, hivyo daktari alivyonishauri niende Muhimbili nililazimika
kusubiri kwa muda huku nikiomba msaada kwa wasamariawema kwa ajili ya
kwenda kupata matibabu Muhimbili,” anasema kijana huyo ambaye anaishi
peke yake bila ndugu wa kumsaidia. Mwambungu anasema uvumilivu wake
ulimsaidia kupata kiasi kidogo cha fedha. Ilipofika Februari 2014
alifanikiwa kwenda kumwona daktari mwingine huko Muhimbili.
“Nilimwelezea pia chimbuko la tatizo hili…Moja kwa
moja akasema watanifanyia uchunguzi wa kina lakini akanishauri
niendelee na zile dawa za maumivi na sindano kwa sababu nilimwambia bado
ninapata maumivu makali sana,” anasema Mwambungu.
Uchunguzi huo ulifanywa kwa kukatwa nyama kidogo kutoka kwenye sehemu ya mguu yenye kidonga hicho.
“Siku ya kurejeshewa majibu ilipowadia daktari
aliniita akaniambia kuwa kwa mujibu wa uchunguzi waliofanya kutokana na
ile nyama waliokata wamebaini kuwa nina saratani ya ngozi ambayo ipo
kwenye hatua za awali,” anasema na kuongeza,
“Ninahitajika kufanyiwa upasuaji ili waweze kuondoa hiyo sehemu ambayo imeanza kuharibika.”
Mwambungu anasema daktari alimwambia kuwa upasuaji
utagharimu Sh700,000 fedha ambayo kwa hali aliyonayo hajaweza kuipata
hivyo anaomba Watanzania wamsaidie.
Mtaalamu wa Afya alonga
Mganga wa Hospitali ya Nansio, Wilaya ya Ukerewe
Mkoani Mwanza, Dk. Michael Kamili anafafanua kuwa kuna aina zaidi ya nne
ya kansa ya ngozi. Moja ikiwa ni hiyo ambayo huanza kama kipele na hadi
kufikia hatua ya kuondolewa sehemu ya ngozi au kiungo.
Dk Kamili anasema kuwa kipele hicho hukua kwa
haraka sana tofauti na ilivyo kwa vipele vya kawaida, lakini kuna mara
nyingi kipele hicho huwa hakina maumivu.
Anaendelea kufafanua kuwa njia pekee ya kubaini
kansa ni kwamba mgonjwa anapoenda kuonana na wataalamu wa afya huwa
wanafanya vipimo kwa kuchukua sehemu ndogo (sample) ya eneo lililo
athirika na kulifanyia vipimo.
“Wataalamu wa afya wakibaini kuwa ni kansa baada
ya kupata majibu ya vipimo hivyo huwa wanatoa matibabu kulingana na
hatua ilipofikia na aina ya kansa hiyo ya ngozi,” anabainisha Kamili.
Kamili anasema kuwa ikiwa kansa imefikia hatua ya
mwanzo madaktari wanaweza kushauri sehemu yenye uvimbe ilioambatana na
ngozi ikatwe, kukinga athari za ugonjwa huo kuenea zaidi.
Hata hivyo ikiwa ugonjwa huo umefikia kwenye hatua
za mwisho mgonjwa atalazimika kukatwa kama ni mguu au mkono, vikiwa
ndiyo viungo vinavyoelezwa kushambuliwa na kansa ya ngozi mara kwa mara
tofauti na viungo vingine.
Pia, matibabu mengine yanaweza kuwa dawa na kufanyiwa matibabu kwa njia ya mionzi.
Post a Comment